Iedere organisatie verdient een safety rebel

Op 30 juni 2022 vindt het Jaarcongres Industriële Veiligheid plaats in Den Bosch. Maak kennis met een van de sprekers: de inspirerende safety expert Selma Piric.

‘Ik ben ooit begonnen met mijn studie psychologie om therapeut te worden. Gaandeweg ontdekte ik echter dat ik organisatiepsychologie veel leuker vond. Ongeveer in die tijd zocht Transavia cabinepersoneel voor de zomers en heb ik een paar seizoenen gevlogen. Zo ontdekte ik de afslag naar de luchtvaart en spitste ik mijn master op de Engelse Cranfield University toe op human factors & safety.

Na mijn afstuderen had niemand in Nederland nog veel kaas gegeten van human factors en lukte het me niet een baan te vinden. Dus werkte ik twee jaar voor een Engelse consultancy in de luchtvaart. In 2015 werd ik docent op de Hogeschool van Amsterdam bij de opleiding Aviation. Dat is zo leuk dat ik ook les ben blijven geven nadat ik in 2018 bij de veiligheidsafdeling van de luchtverkeersleiding terechtkwam. In juni ben ik echt voor mezelf begonnen als adviseur en om trainingen te geven. Human Performance bestond al sinds 2015 om af en toe freelanceklussen te doen, nu doe ik dat onder de naam Safety Rebels. Zo heet namelijk ook het boek waaraan ik bezig ben.’

Verhalen van dertig safety professionals

‘De achtergrond van Safety Rebels is dat er al veel theorie is en vele academische publicaties beschikbaar zijn over hoe veiligheid werkt, hoe zij ingericht zou moeten worden. Al die teksten gaan ervan uit dat als iedereen zich binnen een organisatie voortdurend tot het uiterste inspant voor veiligheid, dat dat dan helpt. Volgens mij werkt dat in de praktijk niet zo, vooral omdat iedereen in een bedrijf zijn eigen belangen heeft. Daarom bedacht ik dat ik mensen uit de praktijk zou kunnen vragen naar hun ervaringen. Wat hebben zij gedaan, pragmatisch, om de veiligheid binnen het team, de operatie of de organisatie te verbeteren en hoe?

Ik ben aan de slag gegaan en heb wereldwijd dertig mensen uit uiteenlopende sectoren geïnterviewd. Ik heb safety professionals gesproken uit Australië, uit Engeland, uit Amerika, uit Dubai. Ook mensen uit Europa hebben hun verhaal met mij gedeeld. Die verhalen bundel ik in Safety Rebels. Ze dienen als inzicht uit de praktijk voor andere safety professionals. De bedoeling is dat het boek in het najaar klaar is.’

Met vallen en opstaan

‘Ik heb een voorbeeld van iemand die in de geestelijke gezondheidszorg werkt. Op een dag stak een patiënt een aantal verpleegkundigen neer. Dit incident leidde tot allerlei procedures en regels die in de praktijk uitmondden in een inhumane situatie waarin niemand zorg kon verlenen zoals hij dat wilde. Het gevolg van dit incident was dat patiënten zich moesten ontkleden om te controleren of iemand een mes bij zich droeg. Er was een andere aanpak vereist om geweldsincidenten te voorkomen. Dat lukte uiteindelijk door te kijken naar de dagelijkse praktijk, hoe het werk van dag tot dag gedaan wordt, oftewel door er een Safety-II blik op te richten. Door gebruik te maken van een FRAM-analyse kwamen ze tot een scala aan inzichten die vervolgens leidde tot een nieuwe aanpak. Kortom, een succesverhaal is meestal het resultaat van vallen en opstaan, er zit een verhaal achter.

Wat de geïnterviewden met elkaar verbindt, is dat ze zochten naar manieren om veiligheid te verbeteren. Ze hebben notie genomen van de beschikbare theorieën en hebben vervolgens gekeken naar de beste aanpak in de gegeven situatie. Alle geïnterviewden hebben dezelfde drive: iedereen verder brengen in veiligheid.

Een ander voorbeeld komt van iemand die werkt bij een luchtvaartmaatschappij in het Midden-Oosten. Inzet van een simulator kost veel geld en ook het uitroosteren van piloten is duur. Toch wil je dat piloten uiteenlopende scenario’s trainen of ze ertoe aanzetten erover na te denken. De organisatie heeft samen met de piloten een simulatietraining ontwikkeld waarvoor de simulator niet nodig is. De vliegers krijgen een casus en moeten nadenken over de situatie. Dit is het vliegplan, dit is gebeurd, hier moet je heen, wat zou je doen? Ze denken urenlang met elkaar na en discussiëren over een oplossing zonder dat ze in een simulator hebben doorgebracht. Die simulator is dus niet nodig als je ervoor kunt zorgen dat mensen op een cognitieve manier leren omgaan met de situatie. Zo behaal je hetzelfde resultaat met veel minder kosten.’

Congres Industriële veiligheid

‘Op 30 juni zal ik vertellen over hoe ik in aanraking ben gekomen met veiligheid. Toen ik in de luchtvaart begon was ik weliswaar heel groen, maar ik heb er wel verhalen aan overgehouden. Natuurlijk deel ik bovendien casussen uit mijn boek en geef ik redenen waarom iedere organisatie een safety rebel nodig heeft. Een safety rebel ziet dat het anders kan, zegt dat en stelt voor dat te proberen. Een safety rebel durft zich uit te spreken en stelt vragen die niet (meer) gesteld worden. Mijn oproep is: blijf dat vooral doen, we hebben je nodig!’