Het Gevaar in de Details: ATEX & Process Safety

Een kleine onoplettendheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben. Dit zei ATEX-expert Paul van Norden van FrieslandCampina op het vorige maand gehouden congres ATEX & Process Safety. Hij gaf de bezoekers vijf waardevolle lessen mee over veiligheid en preventie van explosies.

De Kracht van Intrinsieke Motivatie

Paul van Norden begon zijn carrière bij het onderzoeksteam van Kiwa, waar hij incidenten onderzocht. De persoonlijke spullen die hij zag liggen in de puinhopen en zwartgeblakerde huizen, raakten hem diep. Dit versterkte zijn intrinsieke motivatie om explosies te helpen voorkomen. Sinds 2017 werkt Van Norden bij FrieslandCampina als wereldwijde specialist in ATEX, verantwoordelijk voor explosieveiligheidsdocumenten (EVD) op 56 locaties wereldwijd.

Het Gevaar van Melkpoeder

Hoewel het misschien verrassend is, vormt melkpoeder een explosiegevaar. Van Norden legt uit dat het productieproces, waarbij melkpoeder onder een druk van bijna 8 bar in een sproeidroogtoren wordt verwerkt, aanzienlijke risico’s met zich meebrengt. Een explosie kan niet alleen de machine, maar ook het hele gebouw en omliggende fabrieken vernietigen. Daarom zijn er strenge voorzorgsmaatregelen, zoals temperatuurcontrole, CO-detectie en explosieluiken.

De Gevaren van Broeinesten

Een specifiek risico in de sproeidroogtoren zijn ‘broeinesten’ die ontstaan door lekkage en klontering van natte melk aan de nozzles. Bij hoge temperaturen kunnen deze broeinesten ontbranden en een explosie veroorzaken. Van Norden benadrukt het belang van een goed functionerend beveiligingssysteem en noemt een incident waarbij een kleine explosie plaatsvond omdat de CO-detectie niet actief was.

Lessen uit Incidenten

Van Norden beschrijft een explosie bij een rioolwaterzuivering in Raalte in 2012, veroorzaakt door een opeenstapeling van fouten. Dit incident onderstreept het belang van goed onderhoud en training van medewerkers. Hij wijst op het belang van ATEX-audits naast EVD’s om potentiële gebreken op te sporen.

Redundantie en Praktische Training

Hoewel redundantie vaak voorkomt bij ATEX, waardoor incidenten zeldzaam zijn, waarschuwt Van Norden dat kleine fouten grote gevolgen kunnen hebben. Hij pleit voor praktische trainingen voor medewerkers om hen bewust te maken van de risico’s en hen beter voor te bereiden op noodsituaties.

Een Open Cultuur Bevorderen

Van Norden benadrukt het belang van een open cultuur waar medewerkers zich vrij voelen om gevaren te melden. Hij refereert aan een tragische explosie in een Amerikaanse chocoladefabriek, veroorzaakt door een aardgaslek. Het management reageerde niet op waarschuwingen van medewerkers, wat leidde tot dodelijke gevolgen. Bij FrieslandCampina wordt personeel aangemoedigd om gevaarlijke situaties te melden en indien nodig het werk stil te leggen.

De Hoofdgasafsluiter: Een Heldendaad

Tot slot deelt Van Norden een succesverhaal: een monteur in een grote fabriek voorkwam een explosie door snel en adequaat te reageren toen een gasafsluiter defect raakte. Hij wist waar de hoofdgasafsluiter zich bevond en draaide deze dicht, waardoor een potentieel rampzalige explosie werd voorkomen.

Conclusie

Het vijftiende congres ATEX & Process Safety in Den Bosch bood waardevolle inzichten in explosieveiligheid. De lessen van Paul van Norden herinneren ons eraan dat veiligheid in de details zit en dat een goed getrainde en waakzame werkomgeving cruciaal is om rampen te voorkomen.

Met dank aan Jiří Hartog, Hoofdredacteur Europoort Kringen hij heeft het artikel geschreven