Resilience-spel: “leuke, speelse manier om met veiligheid bezig te zijn”

Nog niet zo heel lang geleden keken bedrijven nog op de klassieke manier naar veiligheid. Ze schatten de risico’s in aan de hand van ongevallen en gebleken gevaren uit het verleden. Ze namen vervolgens maatregelen op het beheersen van risico’s die voorzienbaar waren.

Maar uit cijfers van het RIVM blijkt dat het bij ernstige ongevallen ongeveer 1 op de 6 keer mis is gegaan door onvoorziene omstandigheden of situaties. Daarom is ‘resilience’ sinds een aantal jaren een groeiend aandachtspunt in de arbowereld.

Resilience betekent weerbaarheid, wendbaarheid en veerkracht en stelt je in staat om snel en daadkrachtig te reageren op onvoorziene situaties of gebeurtenissen. De omstandigheden zijn bij ongevallen nooit hetzelfde. Er spelen altijd variabelen mee: zoals het weer, menselijk gedrag, materialen. Als er bij een situatie sprake is van onvoorziene omstandigheden, hebben mensen de neiging om impulsief te reageren. Daardoor kunnen ze net de verkeerde keuzes maken. Een training in de resilience-aanpak kan dat voorkomen.

Omgaan met onverwachte situaties

Het RIVM ontwikkelde hiervoor samen met de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK) het Resilience-spel. Met dit spel kun je veilig gedrag trainen en leren omgaan met onverwachte situaties. “Een heel goed en nuttig instrument om mensen resilience bij te brengen, maar ook best een ingewikkeld spel”, vertelt opleidingskundige en freelance docent voor NCOI Agaat Poorts.

Goede begeleiding is dus nodig om het spel op de juiste manier te kunnen spelen. Daarvoor heeft het RIVM samen met Boertien Vergouwen Overduin (dochter Salta-groep en businesspartner NCOI Veiligheid) een opleiding tot trainer voor het Resilience-spel ontwikkeld. Deze training Train de Trainer RIVM Resilience-spel wordt nu als enige in Nederland aangeboden door NCOI Veiligheid.

Didactische kant

“Het RIVM had natuurlijk wel inhoudelijke kennis van het spel, maar minder kennis van hoe je dat overdraagt”, legt Agaat uit. “Zo ben ik betrokken geraakt bij dit project. Samen met Mathijs de Boer van Boertien Vergouwen Overduin en de programmamanager, hebben wij ons ingeschreven voor de aanbesteding voor een Train-de-Trainer-programma en dit hebben wij gewonnen. Ik ben geen expert in veiligheid, maar wel in de didactische kant. Ik weet dus wel hoe je mensen leert om voor een groep te staan en informatie over te brengen.”

“Ik heb nu 6 groepen gehad. Het is heel leuk om te doen als trainer. We beginnen met een introductiedag waarop we mensen het spel meteen laten spelen. We geven de eerste dag ook meteen wat achtergrondinformatie over het spel en samen ontdekken we ook wat de leerdoelen van de deelnemers zij. Na afloop van deze dag, krijgen de deelnemers een e-learning, zodat ze goed voorbereid op de trainingsdag komen.”

Rollenspel

“Na de kick-off komt de tweedaagse Train de Trainer. Daarin oefent iedereen om het spel te begeleiden. Ze moeten als trainer heel goed het proces kunnen begeleiden. Al die stappen moeten heel duidelijk uitgelegd worden. En ze moeten ook leren bijsturen als mensen zich niet houden aan de doelen van de verschillende stappen.”

“Het is ook nodig dat ze leren om uit de inhoud te blijven, want als trainer/instructeur zijn ze er echt puur voor het begeleiden van het proces. En het allerbelangrijkste wat ze moeten leren als het spel gespeeld is: evalueren met de groep wat de deelnemers er nu eigenlijk van hebben geleerd.”

“Wat heel leuk is in de basis: mensen gaan aan de slag met een specifieke resilience-case. Bij het spel zelf zitten 2 voorgeschreven casuïstieken. Maar deelnemers kunnen ook hun eigen case inbrengen. Dat is mooi want dat maakt het herkenbaar. Tijdens het spel krijgen ze met allemaal verschillende belangen te maken. Het belang van veiligheid, maar ook het belang van de klus die geklaard moet worden én van klanten die op een levering wachten. Er wordt ook gekeken naar mentale valkuilen, omdat je in resilience-situaties vaak ziet dat uit onzekerheid iedereen maar achter degene aanloopt die het eerst zegt: “laten we het maar zo doen”. Het spel maakt ze dus ook bewust van wat er nu eigenlijk in de groep gebeurt.”

Gecertificeerde trainers

“Het RIVM heeft het spel ontwikkeld, maar wil het niet zomaar op de markt gooien. We willen trainers hebben die gecertificeerd zijn en waarvan we zeker weten dat ze snappen hoe het in elkaar zit en wat het doel is. Dus is er een praktijktoets op hun eigen werkplek. Ze spelen het spel en ik beoordeel aan de hand van een criterialijst of ze geslaagd zijn. De trainers worden daarna opgenomen in het Hobéon-register.”

“Ik ben zelf niet zo bekend in veiligheidsland, maar wat ik veel deelnemers hoor zeggen is dat heel veel veiligheidstrainingen een beetje saai of erg gericht op de regels en wat allemaal moet en wat allemaal niet goed gaat. Dat dit een hele leuke speelse manier is om met veiligheid bezig te zijn is echt de belangrijkste feedback die ik krijg: “wauw, dit is eigenlijk wel heel gaaf.”

Wil je meer weten over de training Train de Trainer RIVM Resilience-spel? Bezoek onze stand op het congres Industriële Veiligheid op 30 juni 2022 in Congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch.

NCOI Veiligheid

Uw partner in veiligheid