Veiligheidskunde moet meegaan in de digitalisering van de samenleving

“Je moet als veiligheidskundige opletten dat je zelf niet de grootste hindernis wordt van de ontwikkeling van veiligheid op de werkvloer. Ik besteed in mijn lessen dan ook veel aandacht aan het gegeven dat je zelf moet nadenken.” Dat zegt interim HSE-manager en docent veiligheidskunde Hans van Diest. Hij geeft zijn visie op de ontwikkeling van dit vakgebied.

“Veiligheidskunde is ooit begonnen toen het nog om mechanische veiligheid ging. Je had een stoommachine, daar zette je dan een hekje omheen en dan was het een stuk veiliger. Toen ging men nadenken over een managementsysteem; dat je het zo organiseert dat je het beter in je vingers hebt. Dat heeft ons denk ik heel ver gebracht. Maar hoe moet het verder? Het gaat nu vaak over veiligheidscultuur en dan worden er dingen bedacht als de Veiligheidsladder, maar dat is in mijn ogen ook gewoon weer een managementsysteem met een afvinklijstje en heeft erg weinig met cultuur te maken.”

Veiligheidskundigen hebben best wel wat aan te bieden

“Ik zie wel dat men worstelt met hoe om te gaan met al die veranderingen in de maatschappij. Ik denk dat we veel breder moeten gaan kijken naar andere vakgebieden. Veiligheidskundigen hebben best wel wat aan te bieden, maar we leren nauwelijks iets over marketing. Dat is een hele wereld die gaat over hoe je iemand zover krijgt dat hij jouw idee of visie ziet als de oplossing voor zijn probleem. Doe daar iets mee. Ga eens kijken wat je daarvan kunt leren en wat je eraan hebt.”

“Waar ik niet zo blij van word, is de trend om steeds meer en gedetailleerdere informatie over risico’s vast te leggen. We zijn meer bezig met opschríjven dan met oplóssen. Dat vind ik zorgwekkend. Het is helemaal niet onhandig om af en toe eens wat op te schrijven, maar je moet niet overdrijven. Dan groeien de systeemwereld en de leefwereld steeds verder uit elkaar.”

“Ik was bijvoorbeeld aan het werk op een scheepswerf. Nou, daar gaat van alles mis, want het is gewoon een scheepswerf, maar er waren heel weinig incidentmeldingen. En ik zei: “Jongens, ik kan me dat niet voorstellen”. Toen zeiden de werknemers dat ze het zelf wel oplosten. “Want als wij zo’n melding doen, krijgen we wekenlang Jan en alleman over de vloer waar we van alles van moeten. En daar hebben we geen tijd voor, want die boot moet weg anders krijgen we een enorme dwangsom.” Dus het probleem zat niet in de veiligheid op de werkvloer, maar in de HSE-afdeling die als lastig werd ervaren. Dat was wel even een pijnlijke boodschap natuurlijk. Maar ze hebben toen wel wat aan de situatie gedaan.”

“Je ziet nu veel digitalisering van processen en installaties. Daar moet de veiligheidskunde in meegaan. Want aan jou als veiligheidskundige wordt wel gevraagd of die machine veilig is. Vroeger kon je dat gewoon zien aan het hekje of het controlelampje, maar tegenwoordig is dat allemaal software. We zijn er ook druk mee bezig hoe we dat meer in onze opleidingen kunnen stoppen.”

Leiderschap en vertrouwen in mensen

“Ik zie een aantal zaken waarmee veiligheidskunde goed zou kunnen aanhaken bij de ontwikkelingen in de maatschappij. Eerder noemde ik al marketing, maar ook met goed leiderschap en vertrouwen in mensen is een wereld te winnen. Want iedereen wil zelf toch ook aan het einde van de dag weer gezond naar huis. En het kan ook wel minder met al die afvinklijstjes. Als je in de auto stapt, kijk je ook om je heen of je veilig weg kunt rijden zonder een pizzabezorger van zijn scooter te rijden en of je kinderen op de achterbank hun gordel om hebben. Dat ga je niet op een lijst af zitten vinken. Voor de meeste mensen is dat op hun werk niet anders. Dus waarom zou je dat daar wel doen?”

Wil je meer weten over veiligheidskunde? Bezoek onze stand op het congres Industriële Veiligheid op 30 juni 2022 in Congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch.

NCOI Veiligheid